Pengambilan gula berlebihan, terutamanya gula tambahan dalam makanan dan minuman proses, boleh memberi kesan serius kepada kesihatan kanak-kanak. Badan dan sistem metabolisme kanak-kanak yang sedang membesar lebih sensitif kepada kesan negatif gula. Berikut penjelasan terperinci:
1. Risiko Utama Gula Berlebihan pada Kanak-Kanak
A. Obesiti Kanak-Kanak
- Gula berlebihan meningkatkan kalori kosong, menyumbang kepada pertambahan berat badan yang tidak sihat.
- Obesiti meningkatkan risiko diabetes jenis 2, penyakit jantung, dan tekanan darah tinggi sejak usia muda.
B. Kerosakan Gigi (Karies)
- Gula adalah makanan utama bakteria dalam mulut, yang menghasilkan asid merosakkan enamel gigi.
- Kanak-kanak yang kerap makan gula-gula atau minum susu formula manis (sebelum tidur) lebih berisiko mengalami kaviti.
C. Ketagihan Makanan Manis
- Gula merangsang otak melepaskan dopamin, menyebabkan kanak-kanak ketagih makanan manis dan menolak makanan berkhasiat.
- Tabiat ini boleh berterusan hingga dewasa.
D. Masalah Pertumbuhan dan Nutrisi
- Pengambilan gula berlebihan mengurangkan selera makan untuk makanan kaya nutrien seperti sayur-sayuran, buah, dan protein.
- Kekurangan zat besi, kalsium, atau vitamin boleh mengganggu perkembangan fizikal dan kognitif.
E. Hiperaktiviti dan Masalah Tingkah Laku
- Walaupun kajian masih bercampur, sesetengah kanak-kanak menjadi lebih hiperaktif atau sukar menumpukan perhatian selepas makan makanan tinggi gula.
F. Risiko Jangka Panjang
- Kanak-kanak obes atau dengan rintangan insulin lebih berisiko menghidap penyakit kronik seperti diabetes, hati berlemak, atau sindrom metabolik pada usia muda.
2. Sumber Gula Tersembunyi untuk Kanak-Kanak
Ibu bapa sering tidak sedar makanan/minuman harian kanak-kanak mengandungi gula tinggi:
- Minuman: Susu kotak berperisa, jus buah dalam kotak, minuman yogurt, air soda, dan teh botol.
- Makanan: Bijirin sarapan manis, biskut bayi, kek, coklat, aiskrim, dan sos tomato.
- Snek: Gula-gula, jeli, dan kuih-muih tradisional (contoh: kuih keria, donut).
3. Cadangan Pengambilan Gula Harian untuk Kanak-Kanak
- Pertubuhan Kesihatan Sedunia (WHO): Kanak-kanak berumur 2–18 tahun tidak boleh melebihi 25g (6 sudu teh) gula tambahan sehari.
- Bayi di bawah 2 tahun: Tidak digalakkan langsung mengambil gula tambahan.
4. Langkah Pencegahan untuk Ibu Bapa
- Hadkan Minuman Manis:
- Gantikan jus kotak atau susu berperisa dengan air kosong, susu segar tanpa gula, atau jus buah segar (dalam jumlah kecil).
- Elakkan memberi minuman bergas atau minuman tenaga kepada kanak-kanak.
- Pilih Snek Sihat:
- Gantikan gula-gula dengan buah segar (pisang, epal), kacang tanpa garam, atau yogurt tanpa gula.
- Baca Label Makanan:
- Elak produk dengan senarai bahan seperti sirap jagung, sukrosa, fruktosa, atau apa-apa istilah berakhir “-osa” di tempat teratas.
- Didik Tabiat Makan Sihat:
- Ajar anak tentang kepentingan makanan berkhasiat dan bahaya gula melalui cara yang mesra kanak-kanak (contoh: cerita atau permainan).
- Contoh Terbaik dari Ibu Bapa:
- Kanak-kanak cenderung meniru tabiat ibu bapa. Kurangkan stok makanan manis di rumah.
- Jaga Kebersihan Mulut:
- Gosok gigi anak 2 kali sehari dan elakkan makanan manis sebelum tidur.
5. Tanda Kanak-Kanak Terlebih Gula
- Kerap letih atau murung selepas makan manis.
- Selalu mengadu lapar dan mengidam makanan manis.
- Masalah gigi berlubang atau berat badan berlebihan.
Kesimpulan
Gula berlebihan bukan sahaja merosakkan gigi dan berat badan kanak-kanak, tetapi juga membentuk tabiat pemakanan tidak sihat hingga dewasa. Ibu bapa perlu peka dengan kandungan gula dalam makanan harian dan menggalakkan gaya hidup aktif. Jika anak menunjukkan gejala obesiti atau ketagihan gula, rujuk pakar pediatrik atau pakar pemakanan untuk panduan lanjut.
“Mencegah lebih baik daripada mengubati” – Mulakan langkah sihat hari ini untuk masa depan anak yang lebih cerah!
